قطعاً خود نام "شاخص ترس و طمع" به اندازه کافی برای شما گویا و مشخص است. عشق، ترس و حرص و طمع این قدرت را دارند که طوری بر احساسات ما تاثیر ایجاد کنند که عقل سلیم را کنار بگذاریم. وقتی این اتفاق در بازار سنتی یا در بازار ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد، ما دچار اشتباه می‌شویم. شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال به ما کمک می‌کند تا سطح بی ثباتی روحی در بازار را تشخیص دهیم.
وقتی از احساس غالب در بازار اطلاع داشته یاشید، می‌توانید هنگام تصمیم گیری با توجه به این احساس غالب تشخیص بدهید که در زمان خوبی برای خرید یا فروش دارایی خودتان قرار دارید یا خیر.
با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفهوم آشنا شوید.
شاخص ترس و طمع در بازارهای سنتی
یکی از ثروتمندترین معامله گران بازار به نام وارن بافت می‌گوید: "سرمایه گذاران باید به خاطر داشته باشند که هیجان و مخارج دشمن آنها هستند و اگر بخواهند فعالیت خودشان در بازار سهام را زمانبندی کنند باید وقتی دیگران دچار طمع شده اند، بترسند و وقتی آنها دچار ترس شده اند، طمع کنند."
از زمان تولد اکسچنج‌ها ترس و طمع در این بازار هم شکل گرفت. در واقع این احساسات به اندازه‌ای برای فعالان بازار طبیعی هستند که می‌توان حالا آن را جزئی از اقتصاد رفتاری دانست – رشته‌ای که تاثیرات عوامل روانی، احساسی و غیره که بر تصمیم گیری‌های اقتصادی افراد تاثیرگذار هستند را مطالعه می‌کند.
CNN Money هم شاخصی به نام شاخص ترس و طمع را برای بازارهای سنتی ابداع کرده است. در ادامه نگاهی به هفت اندیکاتوری که در صفحه این کمپانی ارائه شده خواهیم داشت.
- مومنتوم قیمت سهام: شاخص S&P 500 (SPX) نسبت به میانگین متحرک 125 روزه آن.
- تقاضای پناهگاه امن: تفاوت بین بازده سهام و خزانه
- قدرت قیمت سهام: تعداد سهام‌هایی که در بورس نیویورک به بیشترین یا کمترین رکورد 52 هفتگی خود رسیده اند.
- وسعت قیمت سهام: حجم سهام‌های بورس که قیمت آنها رو به افزایش است در مقایسه با آنهایی که رو به کاهش هستند.
- آپشن‌های اختیار خرید و اختیار فروش: نسبت آپشن‌های اختیار خرید و فروش که حجم قراردادهای اختیار معامله رو به افزایش را با قراردادهای اختیار فروش رو به کاهش مقایسه می‌کند.
- تقاضای اوراق قرضه کم اعتبار: شکاف بین بازده اوراق قرضه سطح سرمایه گذاری و اوراق قرضه کم اعتبار.
- نوسان بازار: شاخص VIX که میزان نوسان بازار را اندازه گیری می‌کند.
برای تمام این اندیکاتورها از اعداد 0 تا 100 استفاده می‌شود که 0 تا 49 نشان دهنده ترس و 51 تا 100 نشان دهنده طمع سرمایه گذاران است و عدد 50 خنثی است.
شاخص ترس و طمع، یک میانگین با وزن برابر از این هفت شاخص است.
طبق اطلاعات سایت CNN Business، ترس زیاد می‌تواند باعث شود که ارزش سهام‌های مختلف به کمتر از ارزش واقعی آنها افت کند اما وقتی سرمایه گذاران حریص می‌شوند، سهام‌ها را با قیمتی فراتر از ارزش خریداری می‌کنند.
به همین دلیل است که بعضی معامله گران پایین بودن سطح این شاخص را فرصت خوبی برای خرید می‌دانند و بالا بودن آن یعنی فرصت خوبی برای فروش فراهم شده که این موضوع با نظریه وارن بافت همخوانی دارد.
شاخص ترس و طمع در بازار ارزهای دیجیتال
حالا که متوجه شدید شاخص ترس و طمع از چه چیزهایی تشکیل شده، احتمالاً این سوال برای شما هم پیش آمده که آیا شاخصی مشابه آن برای بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد یا خیر. پاسخ این سوال مثبت است. پلتفرم Alternative.me یک شاخص ترس و طمع برای بیت کوین طراحی کرده به صورتی که احساسات را از منابع مختلف تحلیل کرده و آنها را تبدیل به یک عدد ساده می‌کند.
درست مثل بازارهای سنتی در اینجا هم یک عدد از 0 تا 100 تولید می‌شود که مشخص می‌کند سرمایه گذاران چه موقع ترسیده یا دچار طمع شده اند. وقتی سرمایه گذاران دچار ترس شده باشند، فرصت خیلی خوبی برای خرید از آنها فراهم می‌شود و بالعکس وقتی دچار طمع می‌شوند فرصت فروش برای شما فراهم می‌شود چون در این حالت بازار آماده اصلاح است.
به گفته تیمی که این شاخص را ابداع کرده: "ما سعی داریم که با استفاده از شاخص ترس و طمع از شما در برابر عکس العمل‌های احساسی مفرط محافظت کنیم." بنابراین وقتی به دنبال اطلاعاتی درباره جو احساسی کلی بازار ارزهای دیجیتال هستید، کافیست به این وبسایت مراجعه کنید.
طراحان این شاخص برای محاسبه آن این فاکتورها را در نظر می‌گیرند:
- نوسان: وجود ترس باعث افزایش نوسان در بازار می‌شود.
- حجم بازار: وقتی حجم خرید به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند، میزان طمع هم بیشتر می‌شود.
- شبکه‌های اجتماعی: این کلاینت میزان پست‌های مربوط به هشتگ‌های مختلف را نظارت، جمع آوری و شمارش می‌کند تا میزان عکس العمل‌هایی که در بازه‌های زمانی خاص درباره آنها وجود دارد را بررسی کند.
- وقتی میزان سلطه بیت‌کوین بر بازار افزایش پیدا کند، این موضوع بیانگر افزایش سطح طمع است و بالعکس وقتی میزان این سلطه کمتر شود، این یعنی مردم نسبت به سرمایه گذاری در حوزه بیت‌کوین دچار ترس شده اند.
- ترندها: این برنامه اطلاعات Google Trends در رابطه با کوئری‌های جستجوی مختلف بیت کوین را جمع آوری می‌کند و این اعداد را برای محاسبه شاخص پردازش می‌کند بخصوص اعداد مربوط به حجم جستجوها.
جمع‌بندی
همانطور که مشاهده کردید، شاخص ترس و طمع در بازار ارزهای دیجیتال و بازارهای سنتی از نظر ظاهری کاملاً یکسان هستند اما ذاتاً با هم تفاوت دارند.
تفاوت اصلی بین این دو شاخص بازارهایی است که این شاخص‌ها برای آنها طراحی شده اند. شاخص سنتی ترس و طمع مربوط به بازارهایی است که سابقه‌ای دیرینه دارند و متشکل از پارامترهایی هستند که نمی‌توان آنها را به شاخصی اعمال کرد که فقط منعکس کننده احساسات سرمایه گذاران نسبت به بیت‌کوین باشد.
به عنوان مثال نمی‌توان اندیکاتور وسعت قیمت سهام را در نظر گرفت. بر خلاف شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال این شاخص حجم سهام‌های مختلف در بازار بورس را در نظر می‌گیرد.
نکته مهم بعدی که باید به آن توجه داشت، حجم بالای نوسانات بیت‌کوین است. به همین دلیل باید علاوه بر اندیکاتورهای تکنیکال از اندیکاتورهای دیگر هم استفاده کرد.
یک راه بسیار مناسب برای تشخیص این احساسات بررسی رتبه‌های تسلط بیت‌کوین یا گوگل ترندز است.
اگر قرار بود شما یک شاخص برای ترس و طمع در بازار سنتی یا ارزهای دیجیتال تشکیل دهید، چه فاکتورهایی را برای ارزیابی بازار در نظر می‌گرفتید؟
البته نمی‌توان اقدامات دیگران را به عنوان منبع نهایی واقعیت در نظر گرفت. هر چه تجربه بیشتری داشته باشید، احتمالاً از اندیکاتورهای بیشتری استفاده می‌کنید و راهکارهای فعلی چندان شما را راضی نمی‌کنند.
کافیست به خاطر داشته باشید که سرویس‌های فعلی صرفاً یک چشم انداز درباره شرایط فعلی بازار فراهم می‌کنند و قطعاً استفاده از هر شاخصی بهتر از این است که از هیچ شاخصی استفاده نکنید.
